Hướng dẫn ý nghĩa và cách dùng tiếng Nhật khó đối với người học
Đối với những người đang học tiếng Nhật, việc hiểu được các sắc thái và cách diễn đạt có thể là một trong những nhiệm vụ khó khăn. Tuy nhiên, bằng cách hiểu cụ thể nên sử dụng từ nào trong tình huống nào, chắc chắn bạn sẽ có được khả năng diễn đạt tinh tế hơn.
Thông qua bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích rõ ràng ý nghĩa và cách sử dụng tiếng Nhật tưởng chừng như phức tạp, kèm theo các ví dụ cụ thể để giúp các bạn trong quá trình học tập.
Lý do khiến tiếng Nhật trở nên khó
Có một số lý do khiến người học cảm thấy tiếng Nhật khó. Dưới đây, chúng tôi sẽ giải thích chi tiết về những lý do chính.
Việc phân biệt cách đọc Kanji
Trong tiếng Nhật, Kanji có cách đọc On’yomi (âm Hán) và Kun’yomi (âm Nhật), một chữ Kanji có thể có nhiều cách đọc. Nhiều người học cảm thấy việc phân biệt cách dùng này rất khó. Ví dụ, chúng ta hãy xem câu sau:
「1月1日は日本の祝日です。」
Trong câu ví dụ này, các từ 「1月1日」 (Mùng 1 tháng 1), 「日本」 (Nhật Bản), và 「祝日」 (ngày lễ) đều có những cách đọc khác nhau. Đối với người học, thật khó hiểu để biết nên chọn cách đọc nào.
Lược bỏ chủ ngữ và tân ngữ
Trong tiếng Nhật, chủ ngữ và tân ngữ thường bị lược bỏ trong câu. Vì vậy, người học cần phải suy đoán chủ ngữ và tân ngữ từ ngữ cảnh, khiến cho việc hiểu trở nên khó khăn. Ví dụ, hãy xem đoạn hội thoại sau:
A: 「昨日、テレビ番組の●●を見ましたか？」
B: 「見ました。」
Trong đoạn hội thoại này, (B) đã xem cái gì đã bị lược bỏ. Người Nhật có thể suy đoán từ ngữ cảnh, nhưng đối với người học thì có thể sẽ thấy khó hiểu.
Sự đa dạng của từ vựng
Tiếng Nhật có một lượng từ vựng vô cùng phong phú, và ngay cả những từ có cùng ý nghĩa cũng có sự khác biệt nhỏ về sắc thái. Ví dụ, 「すごい」, 「凄い」, và 「すごく」 đều có thể được dịch là “amazing” (tuyệt vời, kinh khủng), nhưng chúng có sự khác biệt tinh tế. Hiểu được những sắc thái tinh tế này là rất khó.
Việc sử dụng phương ngữ và từ tượng thanh (Onomatopoeia)
Ở Nhật Bản có rất nhiều phương ngữ, và tùy theo vùng miền mà ý nghĩa và cách phát âm của từ ngữ sẽ khác nhau. Ngoài ra, tiếng Nhật sử dụng rất nhiều từ tượng thanh (Onomatopoeia – 擬音語, 擬態語, 擬声語), nên đối với người học, việc hiểu chúng rất khó.
Vì những lý do này, nhiều người học cảm thấy tiếng Nhật rất khó. Tiếp theo, chúng ta hãy xem các ví dụ cụ thể.
Các câu ví dụ tiếng Nhật dễ gây nhầm lẫn
Trong các câu ví dụ tiếng Nhật, đôi khi cần phải phân biệt cách đọc Kanji và suy đoán ý nghĩa. Hơn nữa, sự khác biệt chỉ một chữ cái hay việc lược bỏ chủ ngữ/tân ngữ cũng là một phần nguyên nhân gây khó khăn. Dưới đây, chúng tôi sẽ giới thiệu các ví dụ cụ thể và giải thích.
Câu khó do phải phân biệt cách đọc Kanji
Kanji tiếng Nhật có cách đọc On’yomi và Kun’yomi, và một chữ có thể có nhiều cách đọc. Ví dụ, hãy xem các câu sau:
（1）1月1日は日本の祝日です。
（2）その日は日曜日で、5日ぶりに雨が降りました。
（3）来週の月曜日にお月見をしましょう。
（4）3月に月食が見られるらしい。
（5）先生の話を一生懸命に聞く。
（6）父は、生の魚を売ることを生業にしている。
（7）音楽を聞いて踊るのは楽しい。
Trong những câu ví dụ này, các từ sử dụng Kanji có cách đọc khác nhau. Đối với người học, thật khó để biết nên chọn cách đọc nào.
Câu khó hiểu do từ có nhiều cách sử dụng
Trong tiếng Nhật, có những từ có nhiều cách sử dụng khác nhau cho cùng một từ, khiến người nghe khó hiểu ý nghĩa. Ví dụ như các từ 「すみません」, 「やばい」, và 「かわいい」. Dưới đây, hãy cùng xem các ví dụ:
「すみません」
（1）ミスをしてしまい、すみませんでした。(Tôi đã lỡ mắc lỗi, thật sự xin lỗi.)
（2）すみません、コーヒーをください。(Xin lỗi, cho tôi một ly cà phê.)
「すみません」 được sử dụng khi muốn truyền đạt ý xin lỗi, hoặc như một câu mào đầu khi bắt chuyện với ai đó. Người Nhật thường sử dụng 「すみません」 để tránh va chạm với đối phương.
「やばい」
（1）やばい！憧れのアイドルに会えた！(Tuyệt vời!/Kinh thật! Gặp được thần tượng mình ngưỡng mộ!)
（2）やばい！寝坊した！(Chết rồi!/Tiêu rồi! Ngủ quên mất!)
「やばい」 là từ được dùng cả khi vui mừng (tích cực) và khi gặp rắc rối (tiêu cực). Người Nhật phán đoán ý nghĩa phù hợp từ ngữ cảnh, nhưng đối với người học, điều này có thể khó hiểu.
「かわいい」
（1）このネコ、ふわふわでかわいい。(Con mèo này, lông mềm mịn dễ thương quá.)
（2）あの工場、キラキラしていてかわいい。(Nhà máy kia, lấp lánh trông “dễ thương” (đẹp mắt) ghê.)
「かわいい」 là một từ khó hiểu vì cảm nhận của mỗi người là khác nhau (ví dụ 2 có thể không được coi là “dễ thương” theo nghĩa đen). Người Nhật phán đoán ý nghĩa từ ngữ cảnh, nhưng điều này có thể gây bối rối cho người học.
Câu có ý nghĩa khác nhau chỉ vì một chữ cái
Trong tiếng Nhật, có những từ chỉ khác nhau một chữ cái nhưng ý nghĩa hoàn toàn khác. Hơn nữa, việc có hay không có trường âm hoặc dấu đục (dakuten) cũng có thể làm thay đổi hoàn toàn ý nghĩa. Dưới đây, hãy xem các ví dụ:
「は」 (wa) và 「が」 (ga)
・父は、医者です。(Bố tôi là bác sĩ.)
・父が、医者です。(Bố *tôi* (chứ không phải ai khác trong gia đình) là bác sĩ.)
「は」 và 「が」: Khi nói về một sự thật chung (bố tôi là bác sĩ), người ta dùng 「は」; khi muốn nhấn mạnh chủ thể, phân biệt với những người khác, người ta dùng 「が」. Cách dùng này rất phổ biến trong tiếng Nhật.
「に」 (ni) và 「へ」 (e)
・明日、どこに行きますか？(Ngày mai, bạn đi (đến) đâu?)
・明日、どこへ行きますか？(Ngày mai, bạn đi (về hướng) đâu?)
「に」 và 「へ」: Khi chỉ một địa điểm cụ thể, dùng 「に」; khi chỉ một phương hướng hoặc một phạm vi rộng hơn, dùng 「へ」. Tuy nhiên, trong giao tiếp hàng ngày, người ta cũng có thể lược bỏ cả hai và nói 「明日、どこ行く？」 (Mai đi đâu?).
「すわる」 (suwaru – ngồi) và 「さわる」 (sawaru – chạm)
・すみません、少しすわっても良いですか？(Xin lỗi, tôi ngồi một chút có được không?)
・すみません、少しさわっても良いですか？(Xin lỗi, tôi chạm vào một chút có được không?)
「すわる」 (ngồi) và 「さわる」 (chạm) chỉ khác nhau một chữ cái nhưng mang ý nghĩa hoàn toàn khác nhau, vì vậy cần chú ý. Ngoài ra, 「かわいい」 (kawaii – dễ thương) và 「こわい」 (kowai – đáng sợ) cũng là những từ có ý nghĩa trái ngược nhau do phát âm khác nhau, cần phải cẩn thận.
Ví dụ về ý nghĩa khác nhau do có hoặc không có dấu đục (dakuten)
・ガラスをきれいに磨きます。(Tôi lau sạch kính.)
・カラスをきれいに磨きます。(Tôi chùi sạch con quạ.)
「ガラス」 (garasu – kính) và 「カラス」 (karasu – con quạ) là hai thứ hoàn toàn khác nhau, nhưng ý nghĩa thay đổi chỉ vì có hay không có dấu đục, vì vậy cần chú ý.
Để hiểu những ví dụ này, cần phải chú ý đến ngữ cảnh và sự khác biệt trong phát âm.
Phương pháp học tập cho người thấy tiếng Nhật khó
Nếu bạn cảm thấy tiếng Nhật khó, các phương pháp học tập sau đây được khuyến khích.
Học từ bài hát, phim ảnh, manga, và game Nhật Bản
Các bài hát, phim ảnh, manga và game Nhật Bản rất thích hợp để học các cuộc hội thoại và biểu hiện hàng ngày mà không thể học được trong sách giáo khoa. Việc hát đi hát lại bài hát yêu thích, hoặc tra cứu từ vựng được sử dụng trong manga sẽ giúp cải thiện khả năng hiểu tiếng Nhật của bạn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các biểu hiện trong anime, manga, phim ảnh có thể gây ấn tượng bất lịch sự tùy thuộc vào tình huống.
Học qua các yếu tố truyền thống như Kabuki, đền chùa, và ẩm thực Nhật
Bạn cũng có thể học tiếng Nhật từ những thứ truyền thống như kịch Kabuki, đền chùa, võ đạo hay trà đạo. Bằng cách tiếp xúc với những văn hóa này, bạn có thể hiểu về lịch sử, văn hóa, lễ nghi và tâm hồn của người Nhật. Ngoài ra, những người thích nấu ăn cũng nên xem các chương trình truyền hình hoặc video nấu món ăn Nhật. Bạn có thể học tiếng Nhật trong khi tìm hiểu tên nguyên liệu, cách nói các bước thực hiện và gia vị.
Đọc sách tranh cho trẻ em hoặc sách lịch sử Nhật Bản
Sách tranh Nhật Bản dành cho trẻ em rất dễ hiểu vì bạn có thể dễ dàng tưởng tượng nội dung từ hình ảnh. Một đặc điểm nữa là chúng sử dụng rất nhiều từ tượng thanh (onomatopoeia). Nếu bạn muốn học các câu ngắn hoặc từ tượng thanh, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng sách tranh. Nếu bạn quan tâm đến lịch sử Nhật Bản, đọc sách lịch sử cũng là một ý hay. Bằng cách tìm hiểu lịch sử Nhật Bản, bạn có thể hiểu sâu hơn về tâm hồn và văn hóa của người Nhật.
Hãy thử áp dụng những phương pháp học này và tận hưởng việc học tiếng Nhật.
Tổng kết
Đối với người học, tiếng Nhật có nhiều khó khăn như phân biệt cách đọc Kanji, lược bỏ chủ ngữ và tân ngữ, sự phong phú của từ vựng, và việc sử dụng phương ngữ cũng như từ tượng thanh. Tuy nhiên, đối với những người học cảm thấy tiếng Nhật khó, chúng tôi khuyến khích các phương pháp học tập tận dụng bài hát, phim ảnh, manga, game Nhật Bản; học từ những thứ truyền thống như Kabuki, đền chùa, ẩm thực Nhật; hoặc đọc sách tranh cho trẻ em và sách lịch sử Nhật Bản.
Khi học tiếng Nhật, điều quan trọng là phải học một cách vui vẻ. Hãy thử áp dụng những phương pháp học này để hiểu sâu hơn về tiếng Nhật nhé.
