Mức Lương Tối Thiểu tại Nhật Bản là bao nhiêu? Có áp dụng cho người Việt không? Cách kiểm tra và so sánh theo tỉnh
Bạn có đang tự hỏi:
「Mức lương tối thiểu ở Nhật Bản là gì?」
「Mức lương tối thiểu hiện tại là bao nhiêu?」
「Làm thế nào để biết lương của mình có đạt mức tối thiểu hay không?」
Có lẽ rất nhiều người Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản có những thắc mắc tương tự.
Bài viết này sẽ giải thích chi tiết những nội dung sau đây để giải đáp các thắc mắc đó:
- Tổng quan về mức lương tối thiểu tại Nhật Bản và mức lương tối thiểu tại các thành phố lớn.
- Chế độ lương tối thiểu của Nhật Bản có áp dụng cho người lao động nước ngoài không?
- Cách kiểm tra xem tiền lương hiện tại của bạn có đạt mức tối thiểu hay không.
Hãy tham khảo bài viết này để hiểu rõ hơn về hệ thống lương tối thiểu của Nhật Bản, đảm bảo bạn được trả lương thỏa đáng và yên tâm làm việc.
Mức lương tối thiểu tại Nhật Bản là gì?
Tương tự như nhiều quốc gia khác, Nhật Bản cũng có “Chế độ Lương Tối Thiểu” (最低賃金制度) được quy định rõ ràng.
Chế độ lương tối thiểu tại Nhật Bản là hệ thống do nhà nước quy định mức tối thiểu của tiền lương dựa trên Luật Lương Tối Thiểu. Theo đó, người sử dụng lao động bắt buộc phải trả cho người lao động mức lương không thấp hơn mức tối thiểu này. Chế độ này nhằm mục đích bảo vệ cuộc sống của người lao động và cải thiện điều kiện làm việc.
Nếu người sử dụng lao động ký hợp đồng với mức lương thấp hơn mức tối thiểu theo quy định, hợp đồng đó sẽ bị vô hiệu theo luật. Trong trường hợp này, hợp đồng được xem là đã ký với mức lương bằng **mức lương tối thiểu**, và người sử dụng lao động có nghĩa vụ phải thanh toán phần tiền lương còn thiếu.
Việc trả lương thấp hơn mức tối thiểu là hành vi vi phạm pháp luật, người sử dụng lao động (người thuê lao động) có thể bị phạt tiền lên đến 500.000 yên. Để bảo vệ quyền lợi của người lao động, người sử dụng lao động phải tuân thủ nghiêm ngặt mức lương tối thiểu.
Mức lương tối thiểu ở Nhật Bản khác nhau tùy theo tỉnh (Prefecture)
Mức lương tối thiểu ở Nhật Bản khác nhau tùy thuộc vào từng tỉnh (Prefecture). Điều này là do sự khác biệt lớn về giá cả sinh hoạt, số lượng dân cư lao động và doanh thu thuế giữa các thành phố lớn như thủ đô và các khu vực địa phương.
Mức lương tối thiểu của Nhật Bản không do chính phủ quy định thống nhất trên toàn quốc. Mức lương tối thiểu theo khu vực của mỗi tỉnh được quyết định bởi Trưởng Cục Lao động của tỉnh đó, có xem xét đến tình hình thực tế của khu vực. Quyết định này được đưa ra dựa trên ý kiến của Hội đồng Lương Tối Thiểu Địa phương, bao gồm đại diện người lao động, đại diện người sử dụng lao động và đại diện công ích.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản.
Áp dụng mức lương tối thiểu của tỉnh nơi làm việc
Nếu bạn sinh sống ở một tỉnh nhưng lại làm việc ở một tỉnh khác, mức lương tối thiểu của tỉnh nào sẽ được áp dụng?
Câu trả lời chính xác là: **Mức lương tối thiểu của tỉnh nơi bạn làm việc**.
Ví dụ, nếu bạn sống ở tỉnh Saitama nhưng làm việc ở Tokyo, mức lương tối thiểu của Tokyo sẽ được áp dụng. Tức là, mức lương tối thiểu của tỉnh nơi công việc thực tế được thực hiện (nơi làm việc) sẽ được áp dụng, chứ không phải nơi cư trú của người lao động. Biện pháp này nhằm đảm bảo không có sự bất công về tiền lương giữa những người lao động làm cùng một công việc tại cùng một nơi.
Áp dụng cho mọi hình thức lao động, bao gồm cả bán thời gian (Arubaito)
Chế độ lương tối thiểu được áp dụng cho **tất cả người lao động**, bất kể hình thức tuyển dụng, bao gồm nhân viên chính thức, bán thời gian (part-time), lao động thời vụ, hợp đồng tạm thời (shokutaku), v.v. Mức lương tối thiểu không bị loại trừ chỉ vì lý do thời gian làm việc ngắn hay thời gian hợp đồng ngắn. Người lao động nước ngoài, bất kể tư cách lưu trú hay hình thức tuyển dụng, đều là đối tượng của chế độ lương tối thiểu như người Nhật.
Chế độ lương tối thiểu có áp dụng cho người lao động nước ngoài tại Nhật Bản không?
Trong những năm gần đây, số lượng người nước ngoài làm việc tại Nhật Bản ngày càng tăng. Vấn đề được quan tâm là: “Chế độ lương tối thiểu có áp dụng cho người lao động nước ngoài tại Nhật Bản hay không?”
Câu trả lời là: **”Có áp dụng”**. Tất cả người lao động làm việc tại Nhật Bản, bất kể quốc tịch hay tư cách lưu trú, đều là đối tượng của Luật Lương Tối Thiểu.
Điều này là do bất kỳ ai làm việc tại Nhật Bản đều phải tuân theo các quy định pháp luật lao động của Nhật Bản. Các luật lao động, bao gồm Luật Lương Tối Thiểu, được thiết lập nhằm mục đích bảo vệ tất cả người lao động, không phân biệt quốc tịch.
Người lao động nước ngoài, bao gồm cả thực tập sinh kỹ năng, được áp dụng mức lương tối thiểu như người Nhật. Đồng thời, họ cũng được áp dụng các luật lao động khác như Luật Tiêu chuẩn Lao động, Luật An toàn và Vệ sinh Lao động, v.v. Việc tuân thủ các luật này là bắt buộc để bảo vệ quyền lợi của người lao động nước ngoài và đảm bảo môi trường làm việc công bằng.
Về luật pháp lao động, ngoài Luật Lương Tối Thiểu, Nhật Bản còn có nhiều quy định khác như:
- Luật Tiêu chuẩn Lao động (労働基準法)
- Luật An toàn và Vệ sinh Lao động (労働安全衛生法)
- Luật Lương Tối Thiểu (最低賃金法)
- Luật Ổn định Nghề nghiệp (職業安定法)
- Luật Phái cử Lao động (労働者派遣法)
- Luật Công đoàn Lao động (労働組合法) v.v.
Đối với “thực tập sinh kỹ năng” đang gia tăng gần đây nhằm giải quyết tình trạng thiếu nhân lực, chế độ lương tối thiểu và các luật trên cũng hoàn toàn được áp dụng.
Hãy xem xét lại xem liệu bạn có đang làm việc trong một tình trạng vi phạm pháp luật hay không.
Mức lương tối thiểu (tại các thành phố lớn) ở Nhật Bản là bao nhiêu?
Sau đây là mức lương tối thiểu của các tỉnh có thành phố lớn thuộc Nhật Bản.
※Cập nhật tháng 10 năm 2023
- Hokkaido: 960 yên
- Aomori: 898 yên
- Iwate: 893 yên
- Tokyo: 1,113 yên
- Kanagawa: 1,112 yên
- Aichi: 1,027 yên
- Kyoto: 1,008 yên
- Osaka: 1,064 yên
- Hyogo: 1,001 yên
- Hiroshima: 970 yên
- Fukuoka: 941 yên
- Okinawa: 896 yên
Mức lương tối thiểu cao nhất là Tokyo với 1.113 yên, và thấp nhất là Iwate với 893 yên.
Mức lương tối thiểu trên toàn quốc đã được sửa đổi và tăng lên từ tháng 10 năm 2023. Việc tăng mức lương này được thực hiện nhằm ổn định cuộc sống và cải thiện điều kiện làm việc của người lao động, dựa trên bối cảnh phục hồi kinh tế và tăng giá cả. Việc tăng lương tối thiểu là một chính sách quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của những người lao động có mức lương thấp.
Nguồn tham khảo: Cổng thông tin Chế độ Lương Tối Thiểu.
Xu hướng biến động của Lương tối thiểu tại Nhật Bản
Trong những năm gần đây, kinh tế Nhật Bản đã có dấu hiệu phục hồi và nỗ lực thoát khỏi giảm phát, mức lương tối thiểu cũng có xu hướng tăng đều kể từ năm 2002. Đặc biệt, mức tăng vào năm 2023 là 43 yên, mức tăng lớn nhất từ trước đến nay. Việc tăng này chịu ảnh hưởng từ chính sách của chính phủ, đặt “thoát khỏi giảm phát và tái tạo kinh tế” cùng “tăng cường phân phối” làm các ưu tiên quan trọng trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau đại dịch.
※Mức trung bình có trọng số trên toàn quốc
Nguồn trích dẫn: Báo cáo Nghiên cứu Kinh tế Dai-ichi Life.
Các tỉnh có mức lương tối thiểu cao nhất và thấp nhất
Như đã đề cập trước đó, mức lương tối thiểu của Nhật Bản khác nhau tùy theo tỉnh, do sự khác biệt về giá cả sinh hoạt, số lượng dân cư lao động và doanh thu thuế.
Dưới đây là bảng xếp hạng mức lương tối thiểu theo 47 tỉnh/thành của Nhật Bản.
Nguồn trích dẫn: Bảng xếp hạng Lương Tối Thiểu Toàn quốc 2023.
Tính đến tháng 10 năm 2023, tỉnh có mức lương tối thiểu cao nhất là Tokyo (1.113 yên), và thấp nhất là Iwate (893 yên). Sự khác biệt là 220 yên, và khoảng cách này có xu hướng ngày càng mở rộng qua các năm. Khi xem xét mức lương tối thiểu theo tỉnh, các tỉnh/thành thuộc vùng đô thị lớn như Tokyo, Kanagawa, Saitama chiếm các vị trí dẫn đầu.
Ngược lại, các tỉnh ở cuối bảng xếp hạng chủ yếu là các tỉnh phía Bắc như Iwate và Akita, hoặc các tỉnh phía Nam như Okinawa, Kagoshima và Miyazaki. Sự khác biệt này phản ánh tình hình kinh tế và chi phí sinh hoạt khác nhau giữa các khu vực. Tuy nhiên, chênh lệch tiền lương giữa các tỉnh không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là một thách thức quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người lao động.
Cách kiểm tra tiền lương hiện tại có đạt mức tối thiểu hay không
Việc kiểm tra xem tiền lương của mình có cao hơn mức tối thiểu hay không là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người lao động. Nếu mức lương thấp hơn mức tối thiểu, bạn nên thảo luận với người sử dụng lao động hoặc liên hệ với Văn phòng Giám sát Tiêu chuẩn Lao động (労働基準監督署). Đây là cơ quan có chức năng bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo điều kiện làm việc phù hợp. Bạn có thể tham khảo ý kiến ẩn danh, vì vậy hãy yên tâm sử dụng dịch vụ này.
Dưới đây là cách kiểm tra mức lương hiện tại có đạt mức tối thiểu hay không theo từng hình thức trả lương:
- Trường hợp trả lương theo giờ (Time Rate)
- Trường hợp trả lương theo ngày (Daily Rate)
- Trường hợp trả lương theo tháng (Monthly Rate)
- Trường hợp trả lương theo sản phẩm hoặc hợp đồng khoán (Piecework Rate)
- Trường hợp kết hợp nhiều hình thức trên
Chúng tôi sẽ giải thích từng trường hợp một.
1. Trường hợp trả lương theo giờ
Nếu bạn làm việc theo hợp đồng “lương giờ là ○○ yên”, chỉ cần so sánh trực tiếp mức “lương giờ ○○ yên” đó với mức lương tối thiểu của tỉnh nơi bạn làm việc.
| Ví dụ: Làm việc tại công ty ở tỉnh Kanagawa với “Lương giờ 1.500 yên”
Mức lương tối thiểu của Kanagawa là 1.112 yên (tháng 10/2023) → ◎ Đạt mức lương tối thiểu (cao hơn mức tối thiểu) |
2. Trường hợp trả lương theo ngày
Nếu bạn làm việc theo hợp đồng “nhận ○○ yên cho một ngày làm việc”, trước tiên hãy tính toán xem 1 giờ làm việc bạn được trả bao nhiêu, sau đó so sánh với mức lương tối thiểu.
| Ví dụ: Làm việc tại công ty ở tỉnh Kanagawa với hợp đồng “8 giờ/ngày, lương ngày 10.000 yên”
Lương ngày 10.000 yên ÷ 8 giờ = 1.250 yên/giờ |
Tuy nhiên, đối với một số ngành nghề có mức lương tối thiểu theo ngày (Lương tối thiểu cụ thể theo ngành được quy định theo ngày), bạn cần so sánh tổng lương ngày với mức lương tối thiểu theo ngày đó.
3. Trường hợp trả lương theo tháng
Nếu bạn làm việc theo hợp đồng “lương tháng ○○ yên”, hãy tính toán xem 1 giờ làm việc bạn được trả bao nhiêu từ tổng lương tháng, sau đó so sánh với mức lương tối thiểu.
| Ví dụ: Làm việc tại công ty ở tỉnh Kanagawa với hợp đồng “8 giờ/ngày, 22 ngày/tháng, lương tháng 200.000 yên”
Lương tháng 200.000 yên ÷ (8 giờ × 22 ngày) = 200.000 yên ÷ 176 giờ = 1.136 yên/giờ |
4. Trường hợp trả lương theo sản phẩm hoặc hợp đồng khoán
Đối với hợp đồng trả lương theo sản phẩm (ví dụ: “○○ yên cho 1 sản phẩm hoàn thành”) hoặc các hợp đồng khoán khác, hãy tính toán tổng tiền lương nhận được và tổng số giờ làm việc trong kỳ đó để quy đổi thành mức lương/giờ, sau đó so sánh với mức lương tối thiểu.
| Ví dụ: Làm việc tại công ty ở tỉnh Kanagawa với hợp đồng “làm sản phẩm nhận 100 yên/sản phẩm”. Tháng 10 chỉ làm việc các ngày trong tuần, 8 giờ/ngày, tổng lương tháng 10 là 180.000 yên (Giả sử tháng 10 có 22 ngày làm việc)
Lương tháng 10: 180.000 yên ÷ (8 giờ × 22 ngày) = 180.000 yên ÷ 176 giờ = 1.022 yên/giờ |
5. Trường hợp kết hợp nhiều hình thức trả lương
Nếu hợp đồng của bạn là sự kết hợp của các hình thức từ 1 đến 4, hãy áp dụng phương pháp tương ứng để quy đổi từng phần lương thành mức lương/giờ, sau đó cộng lại và so sánh với mức lương tối thiểu.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản.
Thu nhập trung bình tại Nhật Bản
Theo khảo sát tổng quan “Khảo sát Cơ bản về Đời sống Quốc dân năm 2022” của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, thu nhập trung bình (thu nhập hàng năm) của một hộ gia đình vào năm 2021 là 5.457.000 yên. Mức thu nhập trung bình này đã cho thấy xu hướng phục hồi vào năm 2021, sau khi giảm mạnh vào năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, khi xem xét phân bố thu nhập, mức phổ biến nhất là “thu nhập hàng năm từ 2 đến dưới 3 triệu yên”. Tỷ lệ các hộ gia đình có thu nhập dưới mức trung bình (5.457.000 yên) là 61,6%, cho thấy hơn 60% hộ gia đình có thu nhập thấp hơn mức trung bình.
Ngoài ra, tỷ lệ hộ gia đình trả lời cảm thấy “rất khó khăn” hoặc “hơi khó khăn” đối với cuộc sống hàng ngày vẫn chiếm đa số, đạt 51,3% vào năm 2022. Mặc dù xu hướng tăng thu nhập đang được ghi nhận, nhiều hộ gia đình vẫn cảm thấy lo lắng về cuộc sống.
Đặc biệt, tỷ lệ cảm thấy khó khăn trong cuộc sống cao hơn ở các hộ gia đình dễ bị tổn thương về kinh tế như hộ gia đình mẹ đơn thân và hộ gia đình người cao tuổi. Xã hội Nhật Bản đang đối mặt với nhiều thách thức cần giải quyết, như sự mở rộng khoảng cách kinh tế và suy thoái môi trường việc làm do đại dịch. Để xây dựng một xã hội nơi mọi người đều có thể sống an toàn, cần có những nỗ lực tổng thể không chỉ tăng lương tối thiểu mà còn củng cố mạng lưới an sinh xã hội và nâng cao chất lượng giáo dục.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản.
Tóm tắt
Tóm tắt các nội dung chính như sau:
- Mức lương tối thiểu ở Nhật Bản được quy định theo từng tỉnh và áp dụng cho cả người lao động nước ngoài.
- Tỉnh có mức lương tối thiểu cao nhất là Tokyo (1.113 yên), thấp nhất là Iwate (893 yên).
- Để kiểm tra tiền lương hiện tại có đạt mức tối thiểu hay không, bạn cần quy đổi và tính toán xem mình nhận được bao nhiêu tiền cho 1 giờ lao động.
Chế độ lương tối thiểu là một hệ thống quan trọng nhằm bảo vệ đời sống người lao động và đảm bảo điều kiện làm việc phù hợp. Việc xác nhận liệu bạn có đang làm việc trong môi trường tuân thủ pháp luật hay không là điều hết sức cần thiết để bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Hy vọng bài viết này sẽ là cơ hội để người Việt Nam làm việc tại Nhật Bản xem xét về môi trường làm việc và tiền lương của bản thân. Chúng tôi chân thành mong muốn bạn có thể làm việc trong môi trường an toàn và được trả lương xứng đáng.
Nếu có bất kỳ lo lắng hay thắc mắc nào, đừng giữ lại trong lòng mà hãy tìm đến những người xung quanh hoặc các cơ quan chuyên môn để được tư vấn. Hãy cùng nhau suy nghĩ và hành động để bảo vệ quyền lợi của bạn.
Để biết thêm về thu nhập trung bình của người nước ngoài làm việc tại Nhật, vui lòng tham khảo các bài viết khác của chúng tôi.
